Inleiding
Dit jaarverslag markeert de terugblik op het derde jaar van deze bestuursperiode. We hebben in 2024 doorgepakt op de uitvoering van het bestuursakkoord en de realisatie van beleidsdoelen.
Hiermee werkten we aan ’s-Hertogenbosch als aantrekkelijke gemeente waar het goed wonen, werken en recreëren is.
We doen dit in een context van grote landelijke en internationale dynamiek. De geopolitieke situatie heeft (vroeg of laat) impact op onze inwoners, bedrijven en stad. Dat zien we in de opvang van ontheemden, klimaatverandering, economische effecten, maar ook in het doorsijpelen van mondiale issues in onze samenleving die soms tot polarisatie en radicalisering op lokaal niveau leiden. Juist van ons als gemeente wordt dan verwacht dat we stabiliteit bieden én dat we benaderbaar zijn, en in verbinding met de samenleving. Juist als meest nabije overheidslaag.
Ook de nationale context was in 2024 aan verandering onderhevig, met impact op lokale overheden. In de plannen van het nieuwe Kabinet-Schoof, dat in juli 2024 aantrad, was bijv. niet voorzien dat het ‘ravijnjaar’ volledig is opgelost waardoor veel gemeenten moeite hebben met het sluiten krijgen van hun begroting. In deze context voeren wij in ’s-Hertogenbosch nog altijd ons eigen plan en gaan door met uitvoering. We realiseren de doelen uit het bestuursakkoord stapsgewijs en gaan gestaag daarin verder.
Hoofdlijnen
In 2024 is veel voortgang geboekt op de hoofdopgaven uit het bestuursakkoord. In het bestuursakkoord hebben we stevig ingezet op woningbouw, met een sterker accent op betaalbare woningen. In 2024 zijn we, naast de realisatie van woningen in de projecten in uitvoering, gestart met de planvorming van een flink aantal nieuwe locaties. Zo heeft de gemeenteraad bijvoorbeeld het ontwerpbestemmingsplan Brabantbad vastgesteld, waarmee circa 177 woningen gerealiseerd kunnen worden- waarvan de helft betaalbaar. Daarnaast is het ontwikkelkader Van Herpense Weide vastgesteld. In dit plangebied kunnen tussen de 450 en 500 woningen gerealiseerd worden, waarvan circa 80% betaalbaar. Deze locatie is ook succesvol aangedragen als een pilot in het rijksprogramma gericht op versnelling van woningbouw. Ook kan niet onvermeld blijven dat uw gemeenteraad het ontwikkelplan voor de Bossche Stadsdelta heeft vastgesteld, waarmee een nieuw dynamisch, cultureel, stedelijk gebied gecreëerd wordt, met een groot en gevarieerd (grotendeels betaalbaar) woningaanbod dat daarbij past, inclusief een plek voor het nieuwe Design Museum.
We hebben met elkaar het strategische woondebat gevoerd in het voorjaar van 2024. Het was goed om te zien dat uw gemeenteraad, in het bijzonder de Commissie Omgeving, in de vorm van het debat en verschillende moties, meezoekt naar mogelijkheden om dit maatschappelijke vraagstuk vanuit allerlei perspectieven aan te pakken.
De omgevingswet is per 1-1-2024 ingegaan, en we hebben de concept omgevingsvisie ’s-Hertogenbosch opgesteld en aan uw raad gepresenteerd. De gebiedspaspoorten Groen en Klimaatbestendig zijn vastgesteld.
Binnen de afvalstoffendienst is hard gewerkt aan het op orde krijgen van de basis en de verbetering van de veiligheid. De verbeteraanpak bij de Afvalstoffendienst is een proces van lange adem. Op het gebied van fysieke veiligheid hebben we behoorlijke stappen genomen om het veilig werken voor onze medewerkers te borgen. Hierbij staat centraal dat we vooral rust en stabiliteit binnen de organisatie willen brengen.
Op het terrein van energie is voortgang geboekt in de ontwikkeling van de Duurzame Polder.
Met de terinzagelegging van het ontwerp Programma Duurzame Polder en Plan-MER, zetten we belangrijke stappen in het bereiken van onze ambitie om in 2045 klimaatneutraal te zijn. De concrete resultaten voor inwoners die geboekt zijn in de warmtetransitie in 2024 zijn talrijk; een kleine greep daaruit: 14 VVE’s hebben deelgenomen aan de VVE-aanpak, 216 woningen krijgen volledige schilisolatie, er zijn 30 gecertificeerde energiecoaches gestart, en 4.434 huishoudens zijn geholpen door het Bossche bespaarteam.
We hebben ook onze armoederegelingen versimpeld, om zo inwoners in armoede beter te kunnen ondersteunen en niet-gebruik tegen te gaan. Ook zijn we gestart met de uitvoering van het programma ‘Samen Gezond’. Hiermee zetten we meer en langduriger in op het verkleinen van de gezondheidsverschillen en het vergroten van het gezondheidspotentieel van inwoners met (een risico op) gezondheidsachterstanden. Ook aan mentale gezondheid van jongeren besteedden we aandacht, bijvoorbeeld via het kunstwerk “Stille Strijd”. We hebben in mei het landelijke Gelijke Kansen festival 'Samen Impact Maken' georganiseerd in ‘s-Hertogenbosch. We gingen in 2024 op tal van manieren door met het versterken van onze sociale structuur en zo de beweging van ik naar wij verder te brengen.
De opvang van ontheemden, op de vlucht voor oorlog en geweld, is goed georganiseerd in ’s-Hertogenbosch. We herbergen asielzoekers, Oekraïense vluchtelingen en statushouders op een Bossche manier: gastvrij, humaan, betrokken en met degelijke kwaliteit. We streven naar normalisatie in het verblijf van Oekraïense vluchtelingen en asielzoekers in onze gemeente: we zien hen als onze nieuwe inwoners. Daarbij hoort ook werken, het leren van de Nederlandse taal, participeren en daar waar het kan bijdragen in de kosten voor wonen en levensonderhoud. Weener XL is daarom gestart met arbeidsmarkttoeleiding van zowel asielzoekers als statushouders uit de opvang.
Op de hoofdopgave Onderscheidend ’s-Hertogenbosch is veel voortgang geboekt. Uw raad heeft de nieuwe economische visie vastgesteld, met daarin de focus op impact ondernemen. Ook de toeristische visie is vastgesteld.
Op het terrein van cultuur waren er grote ontwikkelingen: op 1 maart opende koning Willem-Alexander het nieuwe Theater aan de Parade. Na jaren van verbouwing is hier gestart met een nieuwe programmering en kunnen we genieten van tal van prachtige voorstellingen. Ook zijn we gestart met de verbouwing van Huis73.
Even belangrijk is de ondersteuning voor kleinschaligere Bossche makers en amateurkunsten, via ons stelsel van ondersteuningsregelingen. Zo hebben we via de Bossche Makersregeling invulling gegeven aan de ambitie uit het bestuursakkoord en de Cultuurnota om het makersklimaat in ’s-Hertogenbosch te stimuleren en is het voor amateurverenigingen makkelijker geworden om binnen de regelingen aan te vragen voor bijzondere projecten of programma's.
Ruim 50.000 mensen zagen in oktober de Bossche Beeldenstorm geprojecteerd op de Sint-Janskathedraal: een cadeau aan de stad ter ere van 800 jaar Sint-Jan.
Het raadsvoorstel Leefbare, gastvrije en bereikbare Brede Binnenstad - Verkeersstructuur 2030 is eind 2024 aangenomen. We zijn gekomen tot een breed mobiliteitspakket tegen de overlast van de pauzering van de MIRT-verkenning A2 Deil-Vught. De aanleg van de snelfietsroute naar Zaltbommel is gestart, en de fietsenstalling aan de westzijde van het station is geopend. In het najaar van 2024 heeft het Rijk de knooppuntontwikkeling station Bosch Centraal herbevestigd, en is afgesproken om te komen tot financiële uitwerking in 2025.
We zijn trots dat we met de adviesgroep van inwoners, horeca, Oeteldonksche Club en retail samen tot afspraken zijn gekomen om 11-11 en carnaval goed in te passen in de stad, zodat de mix van genieten en overlast beperken optimaal en Oeteldonk centraal te stellen is geworden.
Bij de toename van de explosies in de tweede helft van 2024 in de stad hebben we in nauw contact gestaan met OM en politie. Vanuit de gemeente hebben we ingezet op nazorg in de wijken en sluiten aan bij het landelijke Strategisch Offensief Tegen Explosies.
De dienstverlening aan inwoners en ondernemers liep in 2024 gewoon door. Het eerste wat de inwoner vaak merkt van de gemeente is de aanvraag van bijvoorbeeld paspoort, rijbewijs, of vergunning. In 2024 hadden we te maken met een piek in aanvragen van reisdocumenten. Via de opschaling van burgerzaken is deze goed opgevangen.
Het eerste Burgerberaad leverde een schat aan informatie op. Er vonden mooie gesprekken plaats tussen inwoners die elkaar niet kenden. En met ambtenaren uit de gemeente en maatschappelijke partners. Hierdoor ontstond er ook meer begrip naar elkaar toe. Redenen genoeg om dit instrument weer in te zetten en nu samen met inwoners aan een participatievisie te werken.
Tot slot
2025 is het laatste jaar van deze bestuursperiode. We kijken er naar uit om de opgaven uit het bestuursakkoord af te ronden. En toe te werken naar een goede overgang naar een nieuwe collegeperiode in 2026. Ondertussen werken we aan het Verhaal voor ’s-Hertogenbosch. Daar gaan we mee naar buiten in april 2025, in de wens er verder samen met de stad aan te kunnen bouwen. Als kathedralenbouwers van ’s-Hertogenbosch.
Tegelijk zien we dat er uitdagingen blijven; als meest nabije overheid, willen we ervoor zorgen dat we in goed contact staan met onze inwoners. Juist ook op onderwerpen waar het niet vanzelfsprekend is dat we elkaar meteen vinden. We blijven dan ook het komende jaar met een open blik oplossingen vinden voor de vraagstukken van deze tijd.