Met weerstandscapaciteit bedoelen we de aanwezige middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten, die onverwacht en substantieel zijn, te dekken. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met het eerste wordt bedoeld het vermogen om calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat dit invloed heeft op de voortzetting van taken op het huidige niveau. Met structurele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld die permanent ingezet kunnen worden om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de programma’s. Onderstaand wordt op zowel de incidentele als de structurele weerstandscapaciteit van de gemeente ‘s-Hertogenbosch ingegaan.
INCIDENTELE WEERSTANDSCAPACITEIT
Hiertoe behoren:
1 - Algemene reserve
Uitgangspunt is een algemene reserve van 15 procent van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Voor 2025 wordt een algemene uitkering geraamd van € 424 miljoen. Dit is inclusief de middelen voor het sociaal domein van € 176 miljoen. Het streefniveau van de algemene reserve exclusief de middelen Sociale Domein is (15 procent van € 226 miljoen) € 37,2 miljoen. De verwachte stand per 1 januari 2025 is € 40,1 miljoen. De algemene reserve is daarmee hoger dan het gehanteerde streefniveau. Wel is in eerdere jaren het overschot ingezet als dekking incidenteel nieuw beleid. In 2025 en 2026 staan daarvoor nog onttrekkingen geraamd voor een bedrag van € 4,6 miljoen.
2 - Bestemmingsreserves
Bij bestemmingsreserves heeft de raad een bedrag gereserveerd voor een, door de raad zelf, bepaalde aanwending. De raad kan te allen tijde een besluit nemen tot een andere aanwending, waardoor deze reserves dus op incidentele basis kunnen worden ingezet om tegenvallers het hoofd te bieden. Dit is echter niet voor alle bestemmingsreserves mogelijk. Als voorbeeld kan de reserve activa (€ 62,5 miljoen) genoemd worden. Vooralsnog zijn bestemmingsreserves niet vrij besteedbaar. De begrote stand van de bestemmingsreserves per 1 januari 2025 bedraagt € 685 miljoen. Een overzicht van alle reserves is opgenomen in de staat van reserves, welke is opgenomen als bijlage .
3 - Stille reserves
Van stille reserves is sprake als de marktwaarde van de bezittingen (activa) van de gemeente de boekwaarde daarvan overstijgt. Het gaat hierbij om vaste activa (zoals panden). Voorwaarde voor het opvoeren van deze stille reserves in de weerstandscapaciteit is dat de activa direct verkoopbaar zijn indien de gemeente dat zou willen. De gemeentelijke panden zijn over het algemeen minder courant, omdat de gebruiksmogelijkheden relatief beperkt zijn. Gezien de marktomstandigheden voor dergelijk vastgoed voorzien wij geen stille reserve op onze panden.
STRUCTURELE WEERSTANDSCAPACITEIT
Hiertoe behoren:
- Post onvoorzien
De post voor onvoorziene uitgaven bedraagt in de begroting 2025 € 225.000.
- Onbenutte belastingcapaciteit
De onbenutte belastingcapaciteit geeft een indicatie van de mogelijkheden die een gemeente heeft om haar inkomsten via extra belastingopbrengsten te verhogen. De belangrijkste inkomstenbronnen van de gemeente ’s-Hertogenbosch zijn de OZB inkomsten, de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Sinds enkele jaren zijn gemeenten vrij om zelf de OZB-tarieven te bepalen, zonder rekening te moeten houden met door het Rijk opgelegde maximale tarieven. Voor ‘s-Hertogenbosch is berekend welke mogelijkheid er nog is om de OZB te verhogen tot het normtarief-OZB voor toelating tot artikel-12 van de Financiële verhoudingwet (Fvw). Het normtarief artikel-12 bedraagt voor 2025 0,1595% van de WOZ-waarde. Het gewogen OZB-tarief ligt in ‘s-Hertogenbosch op 0,1374%. De onbenutte belastingcapaciteit bedraagt dus 0,0220 % van de WOZ-waarde wat overeenkomt met een ruimte van € 9,3 miljoen. We bepalen deze onbenutte belastingcapaciteit alleen om ons weerstandsvermogen te kunnen bepalen. De afvalstoffenheffing en de rioolheffing zijn reeds volledig kostendekkend.